Cảm xúc chính là trong nội tâm của mỗi con người, là hình thức trải nghiệm của con người về thái độ của chính mình đối với sự vật, hiện tượng của hiện thực khách quan, với môi trường sống hàng ngày, với người khác và với bản thân.
Trường Mầm non là nơi trẻ được giao lưu, học tập và tham gia vào rất nhiều các hoạt động. Cô giáo đóng vai trò quan trọng trong việc chăm sóc và giáo dục trẻ, hình thành các mặt đức, trí, thể, mĩ. Điều quan trọng hơn cả là các cô giáo luôn sát cánh cùng trẻ là mới thấu hiểu được những cảm xúc nhất thời mà hàng ngày bắt gặp ở trẻ để cùng trẻ tháo gỡ những cảm xúc nhất thời như:
Giúp trẻ phát triển cảm xúc tích cực trong Trường mầm non1.Hòa đồng- xây dựng mối quan hệ với bạn bè
Khi đến trường mầm non, không ít trẻ còn chưa mạnh dạn, chưa tự tin có được bạn cùng chơi. Vì vậy, khó khăn trong hòa đồng, xây dựng mối quan hệ để vui chơi của trẻ là điều mà cô giáo cần phải lưu tâm.
* Biểu hiện
- Trẻ khó bày tỏ cảm xúc cho các bạn hiểu.
- Trẻ tự ti vì không có bạn, tự thu mình trong lớp
- Trẻ hung hăng, hay đánh bạn, giựt đồ chơi của bạn.
- Trẻ chơi một mình thụ động.
- Buồn chán khi phải đến lớp.
Những biểu hiện này tưởng chừng rất đơn giản nhưng với một đứa trẻ mà có nhiều biểu hiện trên thì thật đáng phải chú ý
* Nguyên nhân
- Môi trường giao tiếp còn hạn chế, chưa được thường xuyên thể hiện cảm xúc cá nhân mình
- Cô giáo thường chưa quan tâm nhiều tới biểu hiện trên
* Biện pháp khắc phục
Khi trẻ gặp phải những vướng mắc trên, cô giáo luôn quan tâm chú ý, kiên nhẫn giúp đỡ trẻ bộc lộ cảm xúc trong lòng và có những cách giải quyết giúp trẻ tích cực hơn, gần gũi bạn bè nhiều hơn hoặc tham gia nhiều hoạt động tập thể và chia sẻ cảm xúc với bạn. Bên cạnh đó cô luôn sẵn sàng câu nói khen ngợi hoặc kích trẻ kịp thời, đúng lúc.
2. Nhút nhát- khó thể hiện cảm xúc của bản thân
Bên cạnh đó không thiếu những trẻ khi tới trường tới lớp còn e dè, còn chưa tự tin mạnh dạn
* Biểu hiện
- Không muốn chơi với bạn
- Tự chơi một mình một góc
- Bé luôn luôn đứng nép mình về phía ba mẹ và người thân ở bất cứ nơi đâu
- Khi muốn nói hay làm điều gì, bé luôn rụt rè, sợ sệt.
- Ngại ngùng khi tiếp xúc với người lạ.
* Nguyên nhân
- Do trong gia đình, có bố hoặc mẹ hoặc các thành viên khác có tính nhút nhát, sống nội tâm, trẻ sẽ dễ dàng mắc phải tính nhút nhát.
- Do trong quá khứ, đã từng có ai đó hay việc gì đó làm cho bé sợ hãi.
- Do bố mẹ ít cho bé tiếp xúc với môi trường bên ngoài, cô lập bé trong nhà.
- Do người lớn quá nuông chiều trẻ.
* Biện pháp khắc phục hai trường hợp trên
Để bé tự tin mạnh dạn hơn khi giao tiếp, hòa nhập với xã hội thì cô giáo phải có cách chú ý riêng biệt, cô luôn theo sát trẻ đó, giúp trẻ gợi mở cảm xúc trong long, hướng trẻ tham gia tích cực vào hoạt động, cô chủ động động viên khuyến khích trẻ để tăng thêm phần hứng thú và tính tích cực của trẻ, cô có thể:
- Kể cho bé nghe những câu chuyện về lòng tự tin, tình bạn.
- Thường xuyên hỏi trẻ về những cảm xúc (buồn,vui, giận,..)
- Khi lớp có khách hoặc được đi thăm quan dạo chơi hãy để trẻ chủ động bắt chuyện hoặc tự đàm thoại về địa điểm mình đang đứng để giúp trẻ tự tin trong giao tiếp.
Xây dựng bạn cùng nhóm hoặc khác nhóm để cùng vui chơi, trò chuyện với bé.
- Khen ngợi, động viên bé khi bé vui chơi, khuyến khích bé làm quen được với thế giới xung quanh
- Không nên hối thúc trẻ phải nhanh hòa nhập với bạn bè mà hãy để cho trẻ một ít thời gian “làm quen”.
- Hãy tập cho bé tự làm những việc bé có thể làm như đánh răng, tự ăn uống, mặc quần áo, xếp dụng cụ học tập vào cặp. Bằng cách này, khả năng độc lập của bé sẽ tốt hơn, và vì vậy mà sự nhút nhát cũng giảm dần.
- Không nên thường xuyên ở cạnh bé mà hãy với sự quan sát kín đáo của người lớn, thỉnh thoảng hãy để bé một mình thể hiện hành vi, cảm xúc với thế giới xung quanh.
- Cho bé trò chơi thư giãn như vẽ tranh, chơi nhạc cụ.
Những hình ảnh trong bức tranh do chính bé vẽ hay những âm điệu do bé chơi nhạc cụ cũng phản ánh tâm trạng, cảm xúc của trẻ ngay lúc đó.
Vì thế việc đầu tiên mà các cô giáo cần quan tâm tới trẻ có biểu hiện như trên là rất cần thiết, cô luôn gần gũi với trẻ, trò truyện và giúp trẻ giao lưu cùng cô, tham gia vào một số hoạt động từ đơn giản tới phức tạp.
Từ đó khơi gợi ở trẻ nói lên cảm xúc diễn đạt của mình. Cô luôn lắng nghe và giúp đỡ trẻ khi cần thiết.
3.Trẻ hung hăng- bướng bỉnh- khó làm chủ cảm xúc
Không phải lúc nào trẻ cũng nghe và rập khuôn theo lời cô nói, cảm cúc của trẻ đôi khi không nói ra thành lời nhưng lại biểu hiện trên nét mặt
* Biểu hiện:
- Cố tình làm ngược với yêu cầu của người lớn
- Không vâng lời, khi bị la mắng trẻ thường phản kháng, hoặc lì ra.
* Nguyên nhân:
+ Trẻ ở mỗi độ tuổi thường xảy ra tình trạng khủng hoảng khác nhau. Trẻ luôn muốn chứng tỏ mình đã lớn, bằng cách làm ngược lại ý của người lớn.
+ Cô giáo bỏ qua các lỗi vi phạm của trẻ.
+ Cô không quan tâm đến nhu cầu của trẻ, trẻ không có quyền lựa chọn, vì vậy trẻ buộc phải chấp nhận và sẽ hình thành sự phản kháng ngấm ngầm để chờ dịp bộc phát.
* Biện pháp khắc phục:
Giáo dục trẻ bướng bỉnh là cả một trang sách dài theo suốt trẻ trong trường Mầm non và cần có thời gian, có quyết tâm như:
- Không nuông chiều trẻ theo hoặc thiên vị bạn khác trước mặt trẻ
- Động viên, khen thưởng trẻ khi trẻ vâng lời và có những hành vi tốt.
- Khi trẻ bướng bỉnh, không nên dùng roi vọt để trừng phạt trẻ. Hãy nhẹ nhàng giải thích, nhưng lời lẽ kiên quyết để trẻ phải tuân theo. Không nhượng bộ trẻ khi trẻ đòi hỏi
- Cô giáo làm gương bằng những việc làm tốt, và nói cho trẻ biết thế nào là tốt, thế nào là không tốt.
- Khi muốn trẻ thực hiện điều gì, hãy dùng những mệnh lệnh tích cực, ví dụ như: “Cô muốn các con dọn dẹp đồ chơi và cất đúng nơi sau khi con chơi xong”.
- Tạo điều kiện cho trẻ nói ra những cảm xúc khi trẻ tức giận vì điều gì đó.
- Cô thấy sáng nay con đến lớp không vui?
- Con có gì tâm sự cùng cô và các bạn không?
- Con có thể chia sẻ cảm xúc của con ngày chủ nhật ở nhà không?
Hoặc cô và trẻ cùng nhau thể hiện cảm xúc khi được tham gia vào trò chơi giấu tên, trẻ được vận động theo cách cảm thụ của mình và đặt tên trò chơi theo cách sáng tạo
- Để trẻ quan sát cảm xúc đa dạng của người xung quanh. Học cách trao đổi thông tin với người khác, Cho trẻ diễn đạt, bày tỏ quan điểm của bản thân về những hành vi liên quan đến những cảm xúc đó.
Việc này khuyến khích trẻ có hành vi ứng xử phù hợp với nhiều đối tượng.
Từ một số đặc điểm nổi bật trên mà mỗi cô giáo Mầm non cần có biện pháp của mình trong việc giúp trẻ phát triển cảm xúc tích cực:
- Cần đặt ra mục đích yêu cầu phát triển cảm xúc tích cực cho trẻ
- Giúp trẻ thể hiện cảm xúc, diễn đạt ý kiến cá nhân của mình
- Tôn trọng trẻ, tôn trọng cảm xúc riêng của trẻ
- Khuyến khích cùng trò truyện và lắng nghe cảm xúc của trẻ
- Luôn ghi nhận và khen ngợi kịp thời nỗ lực của trẻ
- Là tấm gương cho trẻ noi theo để trẻ học về cảm xúc và cách thể hiện cảm xúc phù hợp
Trên đây là một số điểm nổi bật mà cô các giáo hàng ngày hay gặp phải vì vậy mà việc hình thành những cảm xúc tích cực cho trẻ ngày càng được quan tâm nhiều hơn nữa . Tuy nhiên đó không chỉ là cả một quá trình luyện tập và thay đổi bản thân từ phía trẻ mà cần có thời gian lâu dài.
Vì vậy cô giáo phải xác định rõ mục tiêu việc phát triển cảm xúc tích cực cho trẻ và có sự phối kết hợp chặt chẽ với các bậc phụ huynh cần chú ý làm gương và quan tâm tới cảm xúc cá nhân của trẻ, những biểu hiện cảm xúc của bản thân trẻ và hơn hết là hãy dành thời gian quan tâm và định hướng, giáo dục cho trẻ hình thành những cảm xúc tích cực một cách quyết tâm cao.
