S¸ng kiÕn kinh nghiÖm MỘT SỐ
BIỆN PHÁP RÈN KỸ NĂNG SỐNG BIẾT QUAN TÂM CHIA SẺ CHO TRẺ MẪU GIÁO LỚN 5 - 6 TUỔI TRONG TRƯỜNG
ĐẶT VẤN ĐỀ
Trong xã hội công nghiệp hoá, hiện đại hoá hiện nay, cùng với nhịp đập hối hả của cuộc sống, con người cũng bận rộn hơn, gấp gáp hơn. Trong sự bận rộn và gấp gáp ấy, đôi khi vô tình chúng ta bỏ lại phía sau sự yêu thương, chia sẻ của mình đối với người khác trong gia đình, xã hội. Hay nói cách khác, đây chính là sự vô tâm không để ý đến xung quanh. Hơn lúc nào hết chúng ta cần hiểu rằng cho dù ở thời đại nào thì chia sẻ và quan tâm vẫn là điều cần thiết để giúp con người vượt qua nỗi đau của cuộc sống, là sợi dây nhân ái gắn bó người với người, nhà với nhà và quan trọng hơn là gắn kết toàn xã hội.
Trẻ mầm non cần phải học rất nhiều trong những năm đầu đời: Trẻ học cách làm chủ ngôn ngữ học cách nhận biết và đối phó cảm xúc của mình cũng như của người khác. Trẻ học cách xử sự sao cho phù hợp với môi trường xung quanh. Trẻ mầm non cần phải biết hợp tác làm việc để chơi với nhau, sống hòa thuận với trẻ khác trong nhóm, tuy nhiên điều này không dễ dàng với một số trẻ. Trẻ cần những kỹ năng quan hệ xã hội như làm thế nào để hòa hợp với mọi người, để giao tiếp, để chọn hành vi đúng đắn.
Sự quan tâm, chia sẻ có thể được biểu hiện chỉ bằng những cử chỉ, thái độ rất đơn giản và gần gũi trong cuộc sống, song lại giúp chúng ta phát hiện được nhiều điều đáng quí của người khác để trân trọng và học tập.
Trẻ em được sinh ra ở thế giới này với tâm hồn của những thiên thần, nhưng chính cuộc sống đầy phức tạp đã gieo những suy nghĩ và hành động xấu vào những tâm hồn non nớt đó. Sự phát triển của công nghệ hiện đại, chủ nghĩa vật chất có thể biến các bé thành người ích kỷ chỉ biết đến mình. Những giá trị đạo đức như sự quan tâm chia sẻ đến mọi người được đánh giá qua cách ứng xử của cá nhân đối với người xung quanh, vì vậy dạy trẻ biết yêu thương, biết quan tâm chia sẻ ngay từ nhỏ sẽ là nền tảng để các bé trở thành những người có nhân cách tốt trong tương lai, những chủ nhân tài đức của một xã hội công bằng văn minh.
Tuy nhiên, thực tế trẻ 5 tuổi đã biết chia sẻ nhưng không phải lúc nào chúng cũng thể hiện sự cảm thông và nhường nhịn, ở lớp học mầm non hiện tượng các bé tranh giành đồ chơi, đánh bạn vẫn thường xuyên xảy ra và rất nhiều phụ huynh phải than phiền vì bé nhà mình hư quá, ích kỉ quá lúc nào cũng bắt mọi người phải theo ý mình.
Vậy, làm thế nào để có thể định hướng và giáo dục các bé biết yêu thương, đoàn kết, quan tâm, chia sẻ với bạn bè và người thân? Để trả lời câu hỏi này, tôi luôn mầy mò, ứng dụng các biện pháp, hình thức, tổ chức các hoạt động giúp trẻ trong lớp tôi có cơ hội được thể hiện sự quan tâm, chia sẻ với cô giáo, bạn bè và mọi người xung quanh.
Chính vì vậy, tôi mạnh dạn trao đổi cùng các chị em đồng nghiệp với đề tài sáng kiến kinh nghiệm “Một số kỹ biện pháp rèn kỹ năng sống biết quan tâm chia sẻ cho trẻ Mẫu giáo lớn 5-6 tuổi trong trường mầm non B Thị Trấn Văn Điển”.
* Môc ®Ých nghiªn cøu:
- Tìm ra các biện pháp để giúp trẻ Mẫu giáo 5 - 6 tuổi ở trường Mầm non B Thị trấn Văn Điển biết quan tâm chia sẻ trong trường mầm non B thị trấn Văn Điển.
* Đối tượng nghiên cứu:
- Đi sâu vào nghiên cứu những hình thức sinh động, hấp dẫn để giúp trẻ mẫu giáo 5- 6 tuổi biết quan tâm chia sẻ trong trường mầm non B Thị trấn Văn Điển.
* Phạm vi đối tượng khảo sát, thực nghiệm:
- Trẻ Mẫu giáo 5 - 6 tuổi ở trường Mầm non B - Thị trấn Văn Điển năm học 2012- 2013.
GIẢI
QUYẾT VẤN ĐỀ
1. Cơ sở lý luận:
Trẻ mầm non
cần phải biết hợp tác làm việc để chơi với nhau, sống hòa thuận với trẻ khác
trong nhóm, tuy nhiên điều này không dễ dàng với một số trẻ. Chuẩn bị cho trẻ
nhưng thay đổi hành vi này là một nhiệm vụ khó khăn, nhưng rất quan trọng để
trẻ cảm thấy tự tin và vui vẻ trong giao tiếp xã hội. Trẻ cần những kỹ năng
quan hệ xã hội như làm thế nào để hòa hợp với mọi người, để giao tiếp, để chọn
hành vi đúng.
Có
thể nói mỗi đứa trẻ ngay từ khi ra đời đã là một cá thể độc lập, có cá tính và
những mong muốn độc lập của riêng mình. Bất kể là cô giáo hay bố mẹ đều không
có đặc quyền chi phối và hạn chế hành vi của chúng, vì vậy việc áp dụng các
biện pháp giáo dục phù hợp với mục tiêu giảng dạy đòi hỏi phải có sự linh hoạt
và mềm dẻo phù hợp với khả năng cũng như hứng thú của trẻ. Dưới góc nhìn của
nhà tâm lý học trẻ em thì trẻ em tuổi lên 5 bắt đầu hình thành một loại động cơ
của hành vi mang tính đạo đức xã hội, hiển thị ở sự quan tâm của trẻ đối với
những người xung quanh, đối với bạn bè. Trong điều kiện có sự giáo dục đúng đắn
thì loại động cơ này sẽ được phát triển mạnh ở các giai đoạn sau. Đó là cốt lõi
trong nền tảng đạo đức của nhân cách con người tương lai.
Trong
thực tế ở trường mầm non việc dạy trẻ một số kỹ năng sống như quan tâm, chia sẻ
thực sự chưa được chú trọng phần lớn chỉ tích hợp nội dung này trong tiết học kể
chuyện, thơ ( với những câu chuyện bài thơ có nội dung phù hợp) hoặc sử lý một
vài tình huống xảy ra khi trẻ tranh dành đồ chơi, đánh bạn.
Nguyên
nhân chủ yếu là do giáo viên chưa thấy được việc dạy trẻ biết quan tâm chia sẻ
sẽ góp phần quan trọng trong giáo dục hình thành nhân cách trẻ, hơn nữa việc dạy
trẻ biết quan tâm chia sẻ là một lĩnh vực rất mới không có nhiều tài liệu để
tham khảo đòi hỏi giáo viên phải dành nhiều thời gian, công sức để nghiên cứư tìm
ra các biện pháp phù hợp và phải có sự phối hợp đồng bộ giữa phụ huynh.
2. Cơ sở thực
tiễn:
2.1Tình hình chung:
a. Thuận lợi:
-
Nhà truờng luôn tạo mọi điều kiện cho giáo viên thực hiện tốt công việc của mình.
-
Nhà truờng đã trang bị đầy đủ tài liệu học, học liệu, thường xuyên tổ chức bồi
dưỡng chuyên môn cho giáo viên về kỹ năng sống cho trẻ.
-
Lớp học trang bị các thiết bị hiện đại phục vụ cho giảng dạy: Máy vi tính, ti
vi, đầu đĩa.
-
Nhà trường đã tổ chức buổi các buổi hội thảo về việc giáo dục nhân cách sống
cho giáo viên toàn trường.
-
3/3 giáo viên trong lớp có trình độ trên chuẩn. Được sự ủng hộ nhiệt tình của
phụ huynh
b. Khó khăn:
-
Giáo viên còn nhiều hạn chế về phương pháp tổ chức phát triển hình thành nhân cách
cho trẻ.
-
Trong lớp trẻ nam đông hơn trẻ nữ : 29 nam, 15 nữ. Trẻ chưa tích cực tham gia vào
các hoạt động
-
Trẻ được gộp lại từ 3 lớp Mẫu giáo nhỡ nên phần đông trẻ chưa được quen nhau.
-
Mặc dù rất quan tâm đến con nhưng đa số phụ huynh là công chức nhà nước nên ít
có thời gian dành cho con, phần lớn đều nhờ cậy ông bà. Vì vậy việc thống nhất
quan điểm, biện pháp chăm sóc giáo dục trẻ giữa giáo viên và phụ huynh còn nhiều
khó khăn.
-
Nhiều phụ huynh còn nhầm lẫn giữa sự yêu thương và bao bọc. Đôi
khi yêu con quá mà “ Che chắn” con quá kỹ.
2.2 Đánh giá thực trạng kỹ năng biết
quan tâm chia sẻ với người thân và bạn bè của học sinh lớp A4
Tôi đã xây dựng các tiêu chí đánh giá
kỹ năng biết quan tâm chia sẻ với người thân và bạn bè cho trẻ 5 – 6 tuổi. Đánh
giá thực trạng trên các tiêu chí đã xây dựng.
Các tiêu chí
STT
|
HỌ VÀ TÊN
|
CÁC TIÊU CHÍ
|
|||||
Chia
sẻ với người thân
|
Chia sẻ với bạn bè
|
Kỹ năng xử lý tình huống
|
|||||
Đạt
|
Chưa
đạt
|
Đạt
|
Chưa
đạt
|
Đạt
|
Chưa
đạt
|
||
1
|
Bïi B×nh An
|
x
|
x
|
||||
2
|
Ng. Minh Anh
|
x
|
x
|
x
|
|||
3
|
Trần Duy Anh
|
x
|
x
|
x
|
|||
4
|
Trần Vũ Gia Bảo
|
x
|
x
|
x
|
|||
5
|
Phạm Việt Cường
|
x
|
x
|
||||
6
|
Phạm Hà Nhi
|
x
|
x
|
||||
7
|
Nguyễn Bích Diệp
|
x
|
x
|
x
|
|||
8
|
Trần Duy Anh
|
x
|
x
|
x
|
|||
9
|
Ng. Mạnh Dũng
|
x
|
x
|
x
|
|||
10
|
Võ Văn Dũng
|
x
|
x
|
x
|
|||
11
|
Đỗ Tuấn Đạt
|
x
|
x
|
x
|
|||
12
|
Phạm Hoàng Đức
|
x
|
x
|
x
|
|||
13
|
Đỗ Bảo Hân
|
x
|
x
|
x
|
|||
14
|
Ng. Minh Hiếu
|
x
|
x
|
x
|
|||
15
|
Trần Vân Khanh
|
x
|
x
|
x
|
|||
16
|
Đinh Tuấn Kiệt
|
x
|
x
|
x
|
|||
18
|
Hoàng Xuân Lanh
|
x
|
x
|
x
|
|||
19
|
Trần Thục Linh
|
x
|
x
|
x
|
|||
20
|
Hà Phương Linh
|
x
|
x
|
x
|
|||
21
|
Đinh Quang Mạnh
|
x
|
x
|
x
|
|||
22
|
Lê Đức Minh
|
x
|
x
|
x
|
|||
23
|
Phạm Nhật
|
x
|
x
|
x
|
|||
24
|
Đỗ Linh Nhi
|
x
|
x
|
x
|
|||
25
|
Lê Kim Ngân
|
x
|
x
|
x
|
|||
26
|
Chử Đình Nhật
|
x
|
x
|
x
|
|||
27
|
Lê Khánh Ngọc
|
x
|
x
|
x
|
|||
28
|
Ng. An Nguyên
|
x
|
x
|
x
|
|||
29
|
Việt Quang
|
x
|
x
|
x
|
|||
30
|
Nguyễn Bảo Tâm
|
x
|
x
|
x
|
|||
31
|
Bùi Anh Tú
|
x
|
x
|
x
|
|||
32
|
Ngô Thanh Tú
|
x
|
x
|
x
|
|||
33
|
Tạ Phan Sơn Tùng
|
x
|
x
|
x
|
|||
34
|
Vũ Quang Tùng
|
x
|
x
|
x
|
|||
35
|
Lê Quang Thành
|
x
|
x
|
x
|
|||
36
|
Vũ Minh Thu
|
x
|
x
|
x
|
|||
37
|
Lê Ngọc Thắng
|
x
|
x
|
x
|
|||
38
|
Đinh Công Thái
|
x
|
x
|
x
|
|||
39
|
Hoàng Văn Trung
|
x
|
x
|
x
|
|||
40
|
Trần Tuấn Thành
|
x
|
x
|
x
|
|||
41
|
Đặng Quang Vĩnh
|
x
|
x
|
x
|
|||
42
|
Võ Minh Thành
|
x
|
x
|
x
|
|||
43
|
Vũ Hoàng Minh
|
x
|
x
|
x
|
|||
44
|
Đỗ Quốc Trọng
|
x
|
x
|
x
|
|||
Tổng
|
20 trẻ
|
24 trẻ
|
21 trẻ
|
23 trẻ
|
22 trẻ
|
22 trẻ
|
|
45 %
|
55 %
|
47,7%
|
52,3%
|
50%
|
50%
|
3. Các biện
pháp:
Từ những lý luận trên tôi đưa ra một
số biện pháp áp dụng cho đề tài nghiên cứu của mình.
3.1 Biện pháp 1: Tạo môi trường
lớp học thân thiện cởi mở để thu hút trẻ.
Môi trường thân thiện
và thẩm mỹ sẽ gây gây hứng thú cho trẻ và bản thân giáo viên góp phần hình
thành và nâng cáo mối quan hệ thân thiện, tự tin giữa giáo viên với trẻ và giữa
trẻ với trẻ. Nhận thức được điều đó tôi đã trao đổi và cùng thống nhất với giáo
viên trong lớp trang trí sắp xếp tạo môi trường, các góc hoạt động trong lớp
phù hợp với diện tích lớp cũng như các đồ dùng đồ chơi trong lớp phù hợp với
tâm sinh lý trẻ, có tính thẩm mỹ và tích cực đối với trẻ.
Bên cạnh đó chúng tôi cũng xây dựng
quy ước với trẻ về quy định trong lớp học và giao tiếp giữa trẻ với trẻ trong
lớp. Việc rèn nền nếp được thực hiện ngay khi đón trẻ vào năm học mới. Chúng
tôi quy ước với trẻ cách lấy đồ dùng đồ chơi đúng nơi quy định, hay quy định
với trẻ và cách giao tiếp trong khi chơi, không la hét quá to, không chạy nhẩy
xô đẩy nhau, có sự giao tiếp thân mật trong các vai chơi, các bạn trai nhường
nhịn các bạn gái, cùng tham gia vào các vai chơi vui vẻ, không tranh dành đồ
chơi của nhau.
Với
quan điểm lấy trẻ làm trung tâm, chúng tôi tận dụng tối đa các sản phẩm của trẻ
để trang trí lớp, trẻ được vẽ, xé nặn các sản phẩm để trang trí các góc, các
buổi chơi trẻ được hoạt động với chính sản phẩm của mình đã làm nên trẻ rất
thích thú. Những hoạt động giao tiếp qua vai chơi người mua người bán dạy trẻ
biết thể hiện thái độ ân cần niềm nở với khách hàng thông qua đó tạo được mối
quan hệ thân thiện giữa trẻ với trẻ khi chơi.
Bé đang vui chơi ở các góc
Trẻ
lớp tôi đa phần nhà ở tập thể, nhà cao tầng nên ít có dịp tiếp xúc tìm hiểu
khám phá thiên nhiên, chính vì vậy chúng tôi đã tạo cho các bé được thực hành
kỹ năng gieo hạt chăm sóc cây, qua đó giáo dục cho các bé tình yêu thiên nhiên,
biết quan tâm bảo vệ môi trường, và đặc biệt qua hoạt động này các bé học được
kỹ năng chia sẻ với bạn bè, biết trân trọng thành quả lao động của mình và của
bạn.
Không
chỉ tạo môi trường thân thiện cho trẻ hoạt động, giao tiếp, chúng tôi còn thống
nhất mang đến cho trẻ một không khí lớp học thật ấm áp tràn ngập yêu thương, cô
giáo cũng giống như một người bạn lớn để trẻ có thể an tâm chia sẻ những thắc
mắc, băn khoăn cũng như những “bức xúc”
rất trẻ con của mình.
Các nhà giáo dục cho rằng, trẻ học
nhanh nhất từ bắt chước, thế nên nếu muốn dạy bé thành người biết quan tâm chia
sẻ thì cô giáo và bố mẹ phải là tấm gương để các bé noi theo và học tập. Chính
vì vậy, trước mặt trẻ các cô giáo ở lớp tôi luôn thể hiện sự quan tâm, chia sẻ
cũng như thể hiện tình cảm theo hướng tích cực với chị em đồng nghiệp, với phụ
huynh.
Để dạy trẻ biết quan tâm chia sẻ trước
tiên tôi giúp trẻ hiểu quan tâm chia sẻ giúp mang lại niềm vui cho người khác
và cho chính mình.
3.2 Biện pháp 2: Dạy trẻ biết
quan tâm chia sẻ thông qua trò chơi tập thể.
Với
trẻ mầm non khả năng giao tiếp tốt trong tập thể giúp trẻ thích nghi dễ dàng, nhanh
chóng với môi trường mới, thầy cô, bạn bè mới và những đòi hỏi mới của hoạt
động học tập, ý thức và tinh thần tập thể sẽ giúp tránh được những xung đột
không đáng có giữa trẻ với nhau, giữa trẻ với thầy cô, làm nảy sinh ở trẻ lòng
vị tha, sự quan tâm đến người khác và trên cơ sở đó phát triển những mối quan
hệ
thân
thiện, gần gũi, cảm thông giữa trẻ với những người xung quanh. Tất cả những
điều này tác động một cách tích cực lên trẻ, làm cho trẻ cảm thấy hứng thú muốn
đến trường, muốn giao tiếp với cô, bạn bè và muốn học.
VD:
Trò chơi 1 “Ném bóng làm quen”
(Trò chơi này sử dụng đầu năm học và
các buổi giao lưu với các bạn lớp khác)
Mục
đích: Tạo cho trẻ cơ hội nhớ tên của nhau một cách tự nhiên, phát triển sự
chú ý của trẻ đến các hoạt động tập thể.
Chuẩn
bị: Phòng rộng
Một trái bóng cao
su nhẹ nhiều màu
Tiến
hành: Cô và trẻ ngồi thành vòng tròn. Trước tiên cô giáo nói tên của mình
(chào các bạn tôi tên là Minh Anh) sau đó ném bóng cho một trẻ bất kỳ. Trẻ nhận
được bóng từ cô giáo sẽ nói tên mình. Cứ như vậy cho đến khi tất cả các trẻ nhớ
tên nhau.
Trò
chơi 2: Tôi muốn.....như bạn.
Mục đích: Phát triển sự chú ý của trẻ
đến những nét đẹp hay tính cách tốt của người khác.
Phát triển ý thức mang cảm xúc tích
cực đến cho người khác.
Chuẩn
bị: Phòng rộng
Tiến
hành: Cô giáo nói với nhóm trẻ: Bạn nào cũng có những nét dễ thương hay
tính tốt riêng. Bây giờ chúng ta cùng nghĩ xem người bạn bên cạnh có nét gì
đáng yêu nhé.
Sau khi trẻ nghĩ xong, cô giáo yêu cầu
từng trẻ nói với người bạn bên cạnh: tôi muốn.......(tóc dài, mắt to, vui vẻ,
dễ thương, thông minh...) giống bạn.
Trò
chơi 3: Sóng biển rì rào
Mục
đích: Phát
triển giao tiếp không lời, giao tiếp bằng cử chỉ, động tác
Tạo cảm giác gần gũi thân thiện giữa
trẻ với nhau.
Chuẩn
bị: Bản
nhạc nhẹ hoặc băng ghi âm tiếng sóng.
Tiến
hành: Cô
giáo nói với trẻ “Các con đã bao giờ đi tắm biển chưa? Khi những con sóng biển
vỗ vào cơ thể chúng ta cảm thấy như thế nào? Sóng biển reo như thế nào? Bây giờ
chúng ta thử cùng nhau làm sóng biển nhé! Nào chúng ta cùng tạo tiếng rì rào
reo vui của sóng khi mặt trời tỏa ánh nắng trên biển nhé”.
Ảnh các
bé làm sóng biển rì rào
Trò chơi
4: Đứng trong tờ báo
Mục đích: Phát triển kĩ năng hợp tác
để giải quyết vấn đề
Phát triển tính sáng tạo
Chuẩn bị: Nhiều tờ báo lớn
Tiến hành: Cô giáo đặt trên sàn một tờ
báo lớn và yêu cầu 4 trẻ cùng đứng lên. Sau đó cô sẽ xé bớt một phần của tờ báo
và 4 trẻ phải tìm cách dồn nhau vào đứng vừa trong phần còn lại của tờ báo, tờ
báo được xé bớt dần, cô giáo có thể gợi ý để trẻ tìm cách không ai bị loại ra
như: cõng nhau....
Các nhóm lần lượt chơi hoặc chơi đồng
thời ở các góc.
Sau
khi kết thúc trò chơi, cô giáo so sánh các tờ báo đã bị xé xem tờ nào có diện
tích nhỏ nhất, đội nào cùng nhau đứng trong tờ nhỏ nhất là thắng cuộc.
Trẻ tham gia ngoại khoá
Có thể nói các hoạt động ngoại khóa
đặc biệt là việc tổ chức hiệu quả các ngày hội ngày lễ cho trẻ là một hình thức
giáo dục hiệu quả và sinh động nhất, giúp trẻ được trải nghiệm các cảm xúc tích
cực. Thông qua đó trẻ được học và chia sẻ các kĩ năng sống với cô giáo, bạn bè
và cha mẹ.
Với quan điểm như vậy nên tôi thống
nhất với hai cô giáo và ban phụ huynh lớp từ đầu năm học các kế hoạch hoạt động
ngoại khóa cho các con. Tôi đặc biệt chú ý đến các ngày lễ hội: Ngày 20/10,
ngày Tết Trung Thu, Noel, Tết Nguyên Đán, ngày 8/3, sinh nhật tháng của trẻ,
với mỗi ngày hội chúng tôi cố gắng sử dụng một hình thức tổ chức riêng nhằm lôi
cuốn hấp dẫn trẻ tích cực tham gia hoạt động.
Ví dụ: Ngày 20/10 - Ngày phụ nữ Việt Nam
Trước
ngày tổ chức lễ hội chúng tôi cùng trẻ trò chuyện về ý nghĩa ngày hội, đưa ra ý
định, hình thức tổ chức và thăm dò ý kiến của trẻ về món quà tặng bà và mẹ. Sau
đó dạy trẻ vẽ tranh chân dung bà và mẹ của mình làm bưu thiếp chúc mừng, giúp
trẻ ghi lại cảm xúc, lời chúc của trẻ dành cho bà và mẹ. Cùng trẻ trang trí bưu
thiếp để chúc bà và mẹ với lời đề từ ấn tượng: “Con chúc mẹ của con luôn xinh đẹp
và trẻ mãi” hay “Con chúc bà luôn khoẻ mạnh”…
(Các bé đang làm bưu
thiếp)
Các bé được “bí mật” tập luyện những
bài hát, bài thơ hay về bà và mẹ. Không thể miêu tả hết cảm xúc của các bé lúc
ấy, niềm vui niềm tự hào lấp lánh trên những khuôn mặt ngây thơ. Dường như các
bé cũng hiểu mình đang làm một việc tốt, ý nghĩa dành tặng cho những người thân
yêu.
Chúng tôi cũng chủ đề về bà và mẹ với
lời đề từ ấn tượng trên phông sân khấu : “ Con
yêu bà yêu mẹ nhất trên đời”. Ngày hôm ấy, giữa ngập tràn bóng và hoa những
thiên thần nhỏ của lớp tôi xếp hàng hai bên cửa lớp chào đón các bà và mẹ.
Ảnh các bé đón mẹ cùng tham gia ngày hội
Vào chương trình từng tốp các bé lên hát múa
những bài thật hay và ý nghĩa về bà và mẹ, thật bất ngờ và vui khi bà và mẹ
được mời tham gia trò chơi “ Bà và mẹ có hiểu con, con có hiểu bà và mẹ” .
Kết quả là bé đoán chính xác về sở thích ăn mặc của bà và mẹ hơn là bà và mẹ
hiểu sở thích của con. Cả hội trường như nghẹn lại khi nghe bạn Duy Anh nói về
cảm xúc của mình “ Con nhớ mẹ lắm, buổi
sáng con thức dậy thì mẹ đã đi làm, buổi tối con đi ngủ mẹ vẫn còn chưa về. Con
ước được mẹ dẫn đi chơi công viên, mẹ đưa con đi học”. Cả ngày bé không được
nhìn thấy bóng dáng thân yêu của mẹ vì mẹ bé thường bận công tác xa nhà....và
cảm xúc vỡ òa khi các bé chạy đến ôm lấy cổ mẹ mà tặng hoa mà thỏ thẻ lời yêu
thương. Thật không hạnh phúc gì bằng, bà vui lắm, mẹ vui lắm.
Bà của bé Bích Diệp nghẹn ngào mãi
không nói lên lời cảm ơn các cô giáo và các con đã tặng cho các bà và các mẹ
một món quà đặc biệt ý nghĩa, trên khuôn mặt của các bà, các mẹ những giọt nước
mắt lăn dài vì hạnh phúc. Không thể tin được các bé yêu đã biết quan tâm chia
sẻ nhường vậy.
Cũng là ngày hội lớn dành cho phụ
nữ, nhưng ngày 8/3 ở lớp A4 lại thật đặc biệt vì đó là ngày mà các bé gái tuy
mới 5 tuổi nhưng cũng cảm nhận được sự tôn vinh, chia sẻ từ các bạn trai cùng
lớp.
Với chủ đề “Hoa tình bạn” trong tiếng
nhạc rộn ràng, từng bé trai tự tin dắt một người bạn gái ra cúi chào khán giả.
Giống như một cuộc thi sắc đẹp các bé gái cũng được các cô giáo giới thiệu tên,
sở thích và cả năng khiếu nữa, rồi các bé được nghe các bạn trai hát tặng những
bài hát mà cả lớp yêu thích. Hồi họp và thích thú nhất khi từng bạn trai lên
tiết lộ “bí mật” mình quý bạn gái nào nhất. Tôi tin rằng các bé gái sẽ không
bao giờ quên được giây phút các bạn trai lên tặng hoa, quà và nói lời chúc mừng
bởi vì tôi đọc được trong ánh mắt các con niềm vui, tự hào vì được các bạn quan
tâm, chia sẻ, một số phụ huynh còn phản hồi lại rằng chưa có bao giờ mà bé nhà
mình lại vui như thế kể chuyện ở lớp mãi không chịu ngủ, và ôm chặt em búp bê
món quà được các bạn tặng nói rằng con yêu em búp bê nhất trên đời.
Các bé giới thiệu bạn thân
Và còn rất nhiều các hoạt động ngoại
khóa chúng tôi đã tổ chức cho các con như : Tổ chức sinh nhật tháng tại lớp,
rồi ngày Tết Trung Thu, Noel... mỗi hoạt động một hình thức phong phú khác nhau
nhưng đều hướng tới một mục đích chung đó là giáo dục cho trẻ biết quan tâm
chia sẻ tới người thân và bạn bè. Qua mỗi lần tổ chức tôi thấy các bé của lớp
mình dường như lớn hơn, chững chạc hơn trong suy nghĩ và cách thể hiện tình
cảm, các con có nhiều bạn thân hơn, biết nhường nhịn nhau và quan tâm đến bạn
bè. Bây giờ chỉ cần một thay đổi nhỏ của cô giáo và các bạn là bé có thể phát hiện ra. Hôm ấy
mặc dù rất mệt nhưng tôi vẫn cố gắng đi làm vì vậy không giấu được sự mệt mỏi,
tôi rất bất ngờ khi bé Hà Nhi chạy tới ôm cổ tôi thì thầm “Cô Quỳnh ốm à con đi lấy nước
cho cô uống nhé.” Còn những bạn nghỉ học lâu ngày khi đến lớp được các
bạn quấn quýt hỏi thăm và giới thiệu các góc chơi mới, đồ chơi đẹp mà cô và cả
lớp mới làm.
3.4 Biện pháp 4 : Quan tâm tới
trẻ cá biệt
Đa số trẻ lớp tôi là trẻ trai vì
vậy các cháu rất hiếu động thường không tập trung và thích trêu đùa các bạn,
thậm chí còn đánh bạn. Để thu hút sự chú ý của các cháu, trước tiên chúng tôi
tìm hiểu mong muốn, sở thích của các bé và cùng bé đề ra những quy định chung
của lớp như “Không nói to, đoàn kết với các bạn, nhường đồ chơi cho bạn” vào
thứ hai hàng tuần. Đến cuối tuần chúng tôi tập trung trẻ lại cho trẻ tự nhận
xét xem mình đã thực hiện tốt nội quy chưa. Bé nào tiến bộ sẽ được gắn một ngôi
sao trên trán, được cô ghi tên ở bảng vàng bé ngoan của lớp, còn những bé chưa
thực hiện được tốt nội quy thì vẫn phải phấn đấu bao giờ ngoan mới được thưởng.
Lớp tôi cũng có một số bé gái sức khỏe
yếu, hay nghỉ dài như bé : Duy Anh, Hồng Anh, Phương Uyên… Vì vậy mỗi khi đi học đến lớp các bé thường buồn và không
tham gia được các hoạt động học tập chung. Để giúp các bé mạnh dạn, thích đi
học đến lớp, chúng tôi lôi cuốn bé vào các hoạt động tập thể, khéo léo gợi ý
những bé mạnh dạn tự tin như : Minh Anh, Vân Khanh… đến kết bạn, tạo cho các bé
nhiều cơ hội hợp tác chia sẻ như cùng vẽ tranh, nặn quả, làm đồ chơi...dần dần
các bé đã quen hơn với môi trường tập thể và thích đi học. Bây giờ bé Duy Anh,
Phương Uyên… được cô giáo và các bạn rất yêu quý vì bé rất ngoan, biết nhường
nhịn bạn bè và còn hát hay, múa dẻo, thích được biểu diễn văn nghệ nữa.
Cô động viên trẻ khi nghỉ học lâu
mới đến lớp
Đặc biệt lớp tôi có bé Việt Quang hiếu động không kiểm soát được hành vi, đầu
năm chúng tôi và mẹ rất khó xử khi suốt ngày phải xin lỗi phụ huynh vì bé đánh
bạn. Sau một thời gian tìm hiểu được biết bé sống rất tình cảm thích được chơi
cùng các bạn, thích được chơi với các bạn nhưng nếu các bạn chỉ cần phản ứng
nhẹ làm bé không đạt được mong muốn là bé có thể quay sang đấm bạn ngay. Chúng
tôi chia nhau quan sát và ở bên cháu mọi hoạt động có thể, nếu thấy cháu biểu
hiện hiếu động thì nhìn vào mắt cháu và nói “Việt Quang không được đánh bạn, không làm bạn buồn nhé”. Đồng thời chúng tôi cũng giải
thích cho các bé khác hiểu và chia sẻ với bạn, không khó chịu khi bạn đến gần “Bạn Việt Quang rất yêu quý các con nhưng bạn ấy hay quên, nếu
bạn nhỡ tay có làm các đau thì các con nhắc bạn là: Việt Quang phải yêu bạn”
để bạn không trêu các con nữa nhé!. Nếu cô thấy bạn này đẩy bạn khác, thì cô
bảo với bạn bị đẩy nói một cách cương quyết, nhưng ôn tồn với bạn mình những gì
bé không thích. Ví dụ: “Mình không thích
khi bạn xô đẩy mình như vậy. Cánh tay là để ôm nhau, không phải để đẩy nhau”.
Sau một thời gian kiên trì cùng với sự chia sẻ của các bé trong lớp chúng tôi
đã giúp bé hòa nhập vui chơi chan hòa cùng các bạn.
Việt Quang biết chơi đoàn kết với bạn
cùng lớp
3.5 Biện pháp 5 : Phối hợp với phụ huynh
Có không ít phụ huynh
khi gửi con đến trường mầm non yên tâm giao trọng trách giáo dục trẻ cho nhà
trường mà quên rằng vai trò của cha mẹ là vô cùng quan trọng trong việc phối
hợp với nhà trường giáo dục con bởi “Cha mẹ là những người thầy đầu tiên của
bé” ngay cả khi giao bé cho những cô giáo mầm non vai trò của cha mẹ cũng không
hề mờ nhạt đi. Cha mẹ cần đi cùng với con suốt quãng đường đời mà những năm
tháng tuổi thơ sẽ tạo nên một nền tảng vững chắc cho bé khi trưởng thành.
Nắm được phương pháp giáo dục của nhà
trường, phụ huynh sẽ hiểu rõ những hoạt động của trẻ ở lớp và có thể tham gia
đánh giá sự phát triển của trẻ. Mặt khác, phụ huynh cũng đánh giá được cách
giáo dục của mình có phù hợp với nhà trường không. Gia đình và nhà trường cần
là người bạn đồng hành cùng chí hướng thì việc chăm sóc giáo dục trẻ mới hiệu
quả. Và quan trọng hơn là phụ huynh có điều kiện tiếp xúc với môi trường học
tập sinh hoạt của trẻ, có điều kiện gần gũi với các cô giáo từ đó tạo sợi dây
liên kết giữa nhà trường và gia đình, giúp trẻ được sống trong một môi trường
giáo dục tốt, qua đó còn dạy cho trẻ bài học cần phải có mối quan hệ tích cực
với những người xung quanh.
Xác định được tầm quan trọng của mối quan hệ giữa phụ huynh và nhà trường ngay từ đầu năm học khi mới đón trẻ vào lớp chúng tôi luôn tiếp xúc phụ huynh với một thái độ tích cực thân thiện và chia sẻ, trao đổi cụ thể với phụ huynh về chế độ sinh hoạt của trẻ ở trường, nắm bắt kịp thời những thông tin về đặc điểm tâm lý tính cách của cá nhân trẻ, mời phụ huynh vào lớp làm quen với một số sinh hoạt của các con.
Cô trao đổi với phụ huynh
Bên cạnh đó chúng tôi cũng liên
lạc thường xuyên với gia đình trẻ (qua trao đổi trực tiếp, bảng thông báo, điện
thoại) để tìm hiểu sinh hoạt của trẻ ở gia đình, thông tin cho cha mẹ biết tình
hình của trẻ ở lớp, những thay đổi của trẻ để kịp thời có biện pháp giáo dục
phù hợp. Và trong buổi họp đầu năm chúng tôi đã tạo cho phụ huynh một bất ngờ
thú vị, đó không phải một buổi họp với những văn bản mà yêu cầu như lệ thường
mà là buổi chia sẻ kinh nghiêmh nuôi dạy trẻ thật sự, phụ huynh được tiếp đón
trong một không gian thân mật, ấm cúng và trang trọng. Phụ huynh là những người
đầu tiên chia sẻ những mong muốn nguyện vọng của mình khi gửi con ở trường mầm
non, còn chúng tôi chia sẻ những kinh nghiệm chăm sóc giáo dục trẻ, giải đáp
những băn khoăn thắc mắc của phụ huynh và đưa ra mục tiêu “dạy trẻ biết quan
tâm chia sẻ” phụ huynh rất nhiệt tình ủng hộ và có nhiều đóng góp quý báu. Sau
thành công của buổi họp, tôi cảm nhận được sự thay đổi rõ rệt từ phía các bậc
phụ huynh đó chính là sự quan tâm chia sẻ thật sự với lớp, với giáo viên. Chị
Huyền phụ huynh của cháu Hà Nhi còn dành nhiều thời gian đến vẽ tranh tường
trang trí lớp cùng chúng tôi, chị Dung phụ huynh cháu Duy Anh mang đến tặng lớp
một bộ giá đồ chơi nấu ăn rất đẹp, tất cả các bậc phụ huynh thường xuyên quan
tâm đến các hoạt động của lớp, ủng hộ rất nhiều nguyên vật liệu, những giáo cụ
trực quan. Chỉ cần giáo viên thông báo hoặc quan sát thấy các cô và các con bận
rộn với việc chuẩn bị cho lễ hội là nhiệt tình giúp đỡ. Thật xúc động biết bao
trước hình ảnh các mẹ cùng con miệt mài làm và trang trí ngôi sao, mặt nạ chuẩn
bị cho ngày tết trung thu còn các bố thì tập luyện cho các con múa đầu sư tử,
mẹ của bé Duy Anh đã xin nghỉ làm để đến lớp bơm và kết bóng trang trí sân khấu
cho các con. Mâm cỗ trung thu của lớp A4 có thể nói là to và đẹp nhất nhì
trường cũng hoàn toàn do phụ huynh trang trí và đóng góp. Còn rất nhiều, rất
nhiều cac hoạt động khác nữa, trong mỗi bước trưởng thành của các con, trong
mỗi thành công của lớp đều chứa đựng tình yêu thương, sự quan tâm chia sẻ của
tất cả các bậc phụ huynh.
Để phụ huynh có thể phối hợp tốt
với chúng tôi trong việc giáo dục trẻ tôi đã sưu tầm rất nhiều tư liệu quý và
dạy trẻ biết quan tâm chia sẻ để phụ huynh tham khảo (phần phụ lục).
Ngoài ra lớp tôi cũng thành lập
“hòm thư cha mẹ” ở ngoài hành lang trước cửa lớp để phụ huynh góp ý với giáo viên
những vấn đề nhạy cảm không tiện trao đổi trực tiếp, khi có ý kiến góp ý tôi
đều trao đổi thảo luận nhóm cùng đồng nghiệp tìm ra những phương pháp giải
quyết tối ưu, nếu là thư góp ý phê bình thì chúng tôi sẽ gặp trực tiếp phụ
huynh và tiếp thu ý kiến một cách cầu thị và lập tức sửa sai.
Trẻ em lứa tuổi mẫu giáo cơ thể
còn non yếu và cũng rất hiếu động nên bé thường hay ốm và có thể bị ngã dẫn đến
tổn thương cơ thể. Với mỗi trường hợp trẻ bị ốm, bị chấn thương dài ngày phải
đi viện chúng tôi đều cùng với ban phụ huynh lớp đến tận nhà hỏi thăm động viên
tinh thần cha mẹ và các bé. Những việc làm này tuy nhỏ nhưng cũng để lại trong
lòng các phụ huynh những tình cảm tốt dẹp, góp phần thắt chặt sợi dây tình cảm
giữa phụ huynh và nhà trường.
4. Kết
quả:
Sau một năm dạy trẻ biết “quan
tâm chia sẻ” tôi thấy các cháu của lớp tôi có những thay đổi rõ rệt, giờ đây
các bé đều rất vui vẻ tự tin khi đến lớp, thân thiết nhau hơn, không còn hiện
tượng tranh giành đồ chơi hay đánh bạn nữa, không những thế các bé còn biết
quan tâm chia sẻ với cô giáo và bạn bè, người thân. Thật sự với các bé “mỗi
ngày đến trường là một niềm vui”.
Sau khi khảo sát các tiêu chí đánh giá trẻ mẫu giáo biết quan tâm chia sẻ với người thân và bạn bè đã đạt hiệu quả:
STT
|
HỌ VÀ TÊN
|
CÁC TIÊU CHÍ
|
|||||
Chia
sẻ với người thân
|
Chia sẻ với bạn bè
|
Kỹ năng xử lý tình huống
|
|||||
Đạt
|
Chưa
đạt
|
Đạt
|
Chưa
đạt
|
Đạt
|
Chưa
đạt
|
||
1
|
Bïi B×nh An
|
x
|
x
|
x
|
|||
2
|
Ng. Minh Anh
|
x
|
x
|
x
|
|||
3
|
Trần Duy
Anh
|
x
|
x
|
x
|
|||
4
|
Trần Vũ Gia Bảo
|
x
|
x
|
x
|
|||
5
|
Phạm Việt Cường
|
x
|
x
|
x
|
|||
6
|
Phạm Hà Nhi
|
x
|
x
|
x
|
|||
7
|
Nguyễn Bích Diệp
|
x
|
x
|
x
|
|||
8
|
Ng. Ngọc Duy
|
x
|
x
|
x
|
|||
9
|
Ng. Mạnh Dũng
|
x
|
x
|
x
|
|||
10
|
Võ Văn Dũng
|
x
|
x
|
x
|
|||
11
|
Đỗ Tuấn Đạt
|
x
|
x
|
x
|
|||
12
|
Phạm Hoàng Đức
|
x
|
x
|
x
|
|||
13
|
Đỗ Bảo Hân
|
x
|
x
|
x
|
|||
14
|
Ng. Minh Hiếu
|
x
|
x
|
x
|
|||
15
|
Trần Vân Khanh
|
x
|
x
|
x
|
|||
16
|
Đinh Tuấn Kiệt
|
x
|
x
|
x
|
|||
18
|
Hoàng Xuân Lanh
|
x
|
x
|
x
|
|||
19
|
Trần Thục Linh
|
x
|
x
|
x
|
|||
20
|
Hà Phương Linh
|
x
|
x
|
x
|
|||
21
|
Đinh Quang Mạnh
|
x
|
x
|
x
|
|||
22
|
Lê Đức Minh
|
x
|
x
|
x
|
|||
23
|
Phạm Nhật
|
x
|
x
|
x
|
|||
24
|
Đỗ Linh Nhi
|
x
|
x
|
x
|
|||
25
|
Lê Kim Ngân
|
x
|
x
|
x
|
|||
26
|
Chử Đình Nhật
|
x
|
x
|
x
|
|||
27
|
Lê Khánh Ngọc
|
x
|
x
|
x
|
|||
28
|
Việt Quang
|
x
|
x
|
x
|
|||
29
|
Ng. An Nguyên
|
x
|
x
|
x
|
|||
30
|
Nguyễn Bảo Tâm
|
x
|
x
|
x
|
|||
31
|
Bùi Anh Tú
|
x
|
x
|
x
|
|||
32
|
Ngô Thanh Tú
|
x
|
x
|
x
|
|||
33
|
Tạ Phan Sơn Tùng
|
x
|
x
|
x
|
|||
34
|
Vũ Quang Tùng
|
x
|
x
|
x
|
|||
35
|
Lê Quang Thành
|
x
|
x
|
x
|
|||
36
|
Vũ Minh Thu
|
x
|
x
|
x
|
|||
37
|
Lê Ngọc Thắng
|
x
|
x
|
x
|
|||
38
|
Đinh Công Thái
|
x
|
x
|
x
|
|||
39
|
Hoàng Văn Trung
|
x
|
x
|
x
|
|||
40
|
Trần Tuấn Thành
|
x
|
x
|
x
|
|||
41
|
Đặng Quang Vĩnh
|
x
|
x
|
x
|
|||
42
|
Võ Minh Thành
|
x
|
x
|
x
|
|||
43
|
Vũ Hoàng Minh
|
x
|
x
|
x
|
|||
44
|
Đỗ Quốc Trọng
|
x
|
x
|
x
|
|||
Tổng
|
44
trẻ
|
0
trẻ
|
43
trẻ
|
1
trẻ
|
42
trẻ
|
2
trẻ
|
|
100%
|
0
%
|
98
%
|
2%
|
95
%
|
5
%
|
KẾT THÚC VẤN ĐỀ
1. Bài
học kinh nghiệm:
Sáng kiến “Một số biện pháp rèn kỹ năng sống biết quan tâm chia sẻ cho trẻ mẫu giáo lớn 5-6 tuổi trong trường mầm non B Thị trấn Văn Điển”
là giải pháp cải tiến, tôi đã thiết kế rất nhiều các hoạt động dựa trên những kinh nghiệm giảng dạy thực tế của bản thân và tham khảo thêm từ đồng nghiệp và các nguồn tư liệu khác nhau.
Việc dạy bé biết quan tâm chia sẻ
với người thân và bạn bè giống như ta chắt lọc nguồn nước tinh khiết từ mạch
nguồn yêu thương tưới cho những chồi non mới nhú – những em bé với tâm hồn
trong sáng, thánh thiện. Việc làm này đòi hỏi giáo viên phải tận tâm tận lực:
- Không ngừng học hỏi, tích lũy
kinh nghiệm, rèn luyện bản thân trở thành tấm gương cho trẻ noi theo học tập.
- Tạo môi trường lớp học thân
thiện, có nhiều cơ hội cho trẻ vui chơi, sinh hoạt và học tập cùng nhau, để trẻ
trải nghiệm kỹ năng chia sẻ. Lớp học thật sự là một tổ ấm yêu thương còn cô
giáo là một người bạn lớn luôn luôn lắng nghe, thấu hiểu và biêt sẻ chia cùng
trẻ.
- Muốn trẻ nên người và đạt hiệu
quả giáo dục như mong muốn cô giáo phải dành nhiều thời gian dạy trẻ biết “quan
tâm chia sẻ”, sử dụng nhiều hình thức khác nhau và ở mọi lúc mọi nơi.
- Thường xuyên tổ chức các hoạt
động ngoại khóa, tham quan, lễ hội với các hình thức phong phú sinh động hấp
dẫn tạo cơ hội cho trẻ được trải nghiệm một cách tích cực kỹ năng quan tâm chia
sẻ tới người thân, bạn bè.
- Quan tâm tới trẻ cá biệt. Định
hướng giáo dục trẻ, hạn chế những khuyết điểm khơi dạy những mặt tích cực, giúp
trẻ hòa đồng và biết quan tâm chia sẻ.
- Xây dựng một số giáo án để củng
cố hiểu biết, kỹ năng cho trẻ.
- Phối hợp tốt với phụ huynh, tạo
mối quan hệ gắn bó thân thiết giữa phụ huynh và nhà trường, đồng tâm hướng tới
mục tiêu chung.
2. Kết
luận và khuyến nghị:
Trên đây là một số kinh nghiệm
tôi đã áp dụng thành công khi dạy trẻ biết quan tâm chia sẻ. Những kinh nghiệm
này rất dễ thực hiện và đạt hiệu quả cao. Bên cạnh việc đạt được mục tiêu giáo
dục đề ra tôi còn tích lũy thêm được nhiều kỹ năng mới, nhận được nhiều niềm
vui và tình cảm yêu quý tn tưởng từ phía phụ huynh, học sinh, chị em đồng
nghiệp. Sáng kiến này bước đầu đã được phổ biến ở một sô lớp mẫu giáo trong
trường.
Tuy nhiên, để những kinh nghiệm
này đạt được hiệu quả cao hơn nữa tôi mong muốn có cơ hội được giao lưu trao
đổi học hỏi kinh nghiệm với đồng nghiệp ở các trường, được tham gia nhiều lớp
tập huấn về dạy kỹ năng sống cho trẻ và rất mong các đồng chí trên phòng giáo dục
cũng như là ban giám hiệu nhà trường nghiên cứu, bổ sung cho chúng tôi nhiều
nguồn tư liệu quý để tham khảo.
Tôi xin
trân trọng cảm ơn!
Từ Khóa:
Sáng kiến kinh nghiện mầm non